wyniki wyszukiwania

אז מעכשיו ממשיכים בבלוג הזה ובלי פייסבוק. סיור בורוצלב, טיול באזור, ברחבי פולין, טיולים פרטיים ברכב פרטי, באוטובוס, עם המדריך והמדריכה דוברי עברית - הכל אקטואלי ואתם מוזמנים לטייל איתנו. כולל הסעה מנמל תעופה בקרקוב או קטוביץ במסגרת חבילה עם סיור וטיול.

co to jest żydowska etyka wojskowa אתיקה צבאית יהודית? w kolejnych postach omawiamy zawartość książki, której autorami są ido rechnic עדו רכניץ oraz eleazar goldsztajn (goldstein) אלעזר גולדשטיין: żydowska etyka wojskowa אתיקה צבאית יהודית, wydanej w izraelu w 2013 roku. książkę otwierają przedmowy dwóch rabinów (יעקב אריטל jaakow ariel i אברהם גיסר awraham giser) oraz przedmowa autorów książki. dowiadujemy się z nich, że żydowska etyka wojskowa swoje źródła bierze z biblii i że dwa tysiące lat wygnania sprawiły, że ż.e.w. nie mogła rozwijać się w sposób naturalny. już w czasach mędrców talmudycznych żydzi nie byli panami samych siebie i dlatego nie pojawiały się w judazmie kwestie etyki wojskowej. a teraz – pisze rabin jaakow ariel - teraz spoczywa na nich wielkie zadanie, by odtworzyć zapomniane prawa, bo inaczej nasze wojsko może się pomieszać z obcymi (!), które nie tylko że nie są nasze, to czasem prezentują stanowisko odwrotne od naszego. wprawdzie kultura zachodnia czerpała z wartości etycznych naszych praw, ale one zmieniły się nie do poznania. trzeba więc to, co z tory, oczyścić i przywrócić do źródła. ważne to nie tylko dla żołnierzy-wojowników, ale i dla wojowników tory w świecie duchowym. cahal (wojska obrony izraela צה"ל) od swego początku zajmował się etyką walki. co wolno, czego nie wolno, co jest etyczne a co nie jest. już w biblii są odniesienia do kwestii wojennych. z jednej strony wojna może ona dobrym uczynkiem (micwą מצווה), a z drugiej biblia ogranicza stosowanie przemocy wojennej. żydowska etyka zatem mówi, że także w czasie wojny, a nawet przede wszystkim w czasie wojny – piszą autorzy - należy używać wysokich standartów moralnych. w 1994 po raz pierwszy opublikowano dokument „duch cahalu” (רוח צה"ל), zwany też etycznym kodem cahalu, gdzie napisano, że duch cahalu czerpie z: 1 ) tradycji cahalu, 2 ) tradycji państwa izraela, 3 ) tradycji narodu żydowskiego, 4 ) uniwersalnych wartości etycznych. jednocześnie profesor asa kaszer אסא כשר opublikował książkę etyka wojskowa אתיקה צבאית; gdzie umieścił tło i komentarze do tego dokumentu. jego książka opiera się głównie na wartościach uniwersalnych w duchu filozoficzno-moralnym i tylko trochę wspomina tradycję cahalu i tradycję żydowskiego narodu w swej historii. omawiana tu książka, koncentruje się na bogatej tradycji różnych wartości narodu żydowskiego i składa się z dwóch części: 1 ) żydowskie spojrzenie na książkę „duch cahalu”. 2 ) śledzenie wybrane kwestii przez konfrontację asymetryczną wobec spojrzenia żydowskiego. a szczegóły, już w kolejnych postach. (foto: fragment okładki omawianej książki)

od ponad dwóch tysięcy lat w świecie żydowskim panuje duch grozy – duch prawa rabinicznego. nikt nie wątpi w istnienie halach (praw) i tradycji ustnych. to co jest do sprawdzenia, to ich źródło. mędrcy חז"ל chazal, twierdzą, że mojżesz otrzymał je na górze synaj razem z torą pisaną, jako torę ustną, ale pogłębione studia biblii oraz dodanych do niej z biegiem czasu objaśnień, wykazują, że przekazane ustnie tradycje w ogóle nie istnieją w tanachu תנ"ך biblii hebrajskiej i że dotarły do nas od rabinów, po tym jak zostały zaadaptowane przez nich od narodów, wśród których żydzi żyli. omawiana tu książka objaśnia kiedy i jak powstała grupa faryzeuszy פרושים peruszim, jakie okoliczności historyczne i geograficzne wytyczyły drogę ich rozkwitu i jakie mieli narzędzia do dyspozycji, które umożliwiły rabinom odsunięcie konkurencji. objaśni, że stało się tak dzięki stworzeniu kontaktów z najwyższymi szczeblami władzy (rzymskiej). objaśnia także, w jaki sposób mała i silna sekta, zdołała narzucić swoje tradycje i własną ideologię całemu narodowi, za pomocą rozwoju tory i wyniesienia jej do rangi świętego systemu, rzekomo przekazanego ustami boga. i tak, w 48 postach, zaprezentowaliśmy tu skrótowo, zawartość książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה), w której autorzy, eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) bardziej szczegółowo omawiają i objaśniają, dlaczego według nich tora ustna to mit i wszystko co o niej mówią rabini, pochodzi tylko od nich, nie od boga.

rozdział 5: המקורות הפגאנים של התורה שבעל-פה pogańskie źródła tory ustnej. ponieważ tora ustna תורה שבעל-פה tora szebeal-pe, nie jest naturalną kontynuacją tanachu התנ"ך, ciekawym jest poszukać źródeł rabinicznej halachy. w tym rozdziale eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) przytaczają kilka przykładów zjudaizowania przez mędrców חז"ל chazal, różnych zwyczajów, wierzeń i obrzędów, które sobie przyswoili od narodów pogańskich, wśród których żyli. od greków: praktyki magiczne i zabobony, wplecione do pism świętych, będące nawet ich zaprzeczeniem. filozoficzne systemy nauki tory ustnej. cała literatura mędrców czerpała z platona i arystotelesa. to dlatego system nauczania w jeszywie obfituje w przeciwieństwa, sprzeczki i dyskusje. talmud babiloński wspomina, że w bet midraszu בית מדרש domu nauki rabina szymona uczyło się tysiąc pięćset uczniów, a jedna trzecia z nich uczyła się filozofii greckiej. trzynaście sposobów י"ג שיטות nauczania – jak mówią rabini, mojżesz je otrzymał na górze synaj. ale nie ma o nich nic w torze, ale znane były u filozofów i poetów greckich jeszcze przed pojawieniem się mędrców. diabły w toalecie. według halachy należy starannie zamknąć drzwi toalety, nie wolno tam rozmawiać ani modlić się ani wnosić przedmiotów liturgicznych. zdaje się jest sens w tej skromności, ale chodzi tu o zabobon mędrców, wierzących, że w toalecie przebywają diabły i złe duchy. tłuczenie kieliszka na weselu. że to niby na pamiątkę zburzenia świątyni, jednak źródła wskazują, że chodzi o to, by rozbić szatańskie siły zła, które usiłują dołączyć do rzeczy od samego jej początku. zwyczaj rozpoczął się od rozbijania kieliszka o ścianę i nie ma nic wspólnego ze zburzeniem świątyni. zwyczaj nieżydowski, wiąże się z pogańskim świętem „nocy wszystkich świętych” z okresu średniowiecza, kiedy wierzono, że diabły atakują nagle, akurat w czas radosny, a zwyczaj ma wykazać diabłom, że właśnie na ich oczach oto stała się katastrofa, a nie radosne wydarzenie. powtarzanie mantry. że to niby ma duchową moc. mantra pochodzi z hinduizmu i jest dzisiaj rozpowszechniona w różnych religiach. istnieje też jako halacha kamea w godzinie potrzeby, na przykład, gdy coś się zagubiło i chcemy to odnaleźć. w rozdziale są jeszcze przykłady na astrologię i gwiazdy, gematrię, reinkarnację גלגולי נשמות gilgulej neszamot, małą syrenę בת ים הקטנה bat jam haktana i zabobony אמונות טפלות emunot tfelot i wiele innych przykładów zapożyczeń judaizmu z kultury pogańskiej.

rozdział 4: התורה שבעל-פה והתנ"ך tora ustna i tanach (biblia żydów). w poprzednim odcinku opisaliśmy ostatni fragment książki, z tych obalających twierdzenia jakoby istniała tora ustna. w kolejnym rozdziale eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) autorzy książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) omawiają relacje między obiema torami i stwierdzają, że w torze pisanej תורה שבכתב (tora szbichtaw) nie ma śladu istnienia tory pisanej תורה שבעל-פה (tora szebeal-pe). tora pisana nawet robi wszystko, by udowodnić, że cała tora istnieje tylko na piśmie i została przekazana wyłącznie na piśmie z pokolenia na pokolenie. autorzy wykazują, do jakiego stopnia różni się tradycja mędrców חז"ל chazal od tekstów biblii żydów תנ"ך tanach i przytaczają kilka przykładów wyraźnych sprzeczności między nimi. tanach nie wspomina, by tora miała zostać przekazana ustnie. tanach ponad dwa i pół tysiąca razy wspomina takie pojęcia jak bóg אלהים elohim, izrael ישראל israel, ale ni razu nie przywołuje takich pojęć jak tora ustna, czy prawo rabiniczne הלכה רבנית halacha rabanit. mojżesz משה mosze, jozue יהושע jehoszua, kapłani הכוהנים hakohanim, sędziowie השופטים haszoftim, prorocy הנביאים hanewiim, królowie המלכים hamelachim i cały naród - wierzyli w torę ustną, uczyli się jej, nauczali jej i według niej sądzili. i jak to jest, że termin ten nie pojawia się ani razu w biblii? mojżesz dostał torę ustną, ale jednak prosił boga o pomoc co najmniej cztery razy, kiedy nie wiedział jak zastosować konkretne przykazanie. poza tym, tanach nie wspomina ani jednej osoby postępującej według tory ustnej, a jeśli uczenie się tory ustnej jest najwyższą wartością, to dlaczego nic nie ma o niej w tanachu? i tak dalej i tak dalej. w dalszej części autorzy przytaczają jeszcze wiele przykładów sprzeczności między obiema torami. (foto: tora ustna - mit)

לא כל יום רואים את כולם. צילום: bartosz chochołowski

twierdzenie 45 (14) – המניע והמנוע של התורה שבעל-פה. motyw i napęd tory ustnej. kolejny rozdział, eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) otwierają cytatem z wypowiedzi rabina josiego mizrachiego יוסי מזרחי: jaki interes mają mędrcy חכמים, by tworzyć dziesiątki tysięcy halach חלכות, przepisów? nikt nie budzi się nagle chcąc być rabinem, by zgarnąć majątek, albo by rządzić. rabini tworzą różne tradycje i przepisy, bo wierzą, że taka jest wola boga i że tak winien postępować naród izraela. a przy tym, sam system religijny (na całym świecie i w każdej religii) zbudowany jest tak, że zamienia się w maszynę do robienia pieniędzy, a kapłani mają wyłączną władzę i prawo ustalania co jest właściwe a co nie, co jest koszerne כשר kaszer, a co nieczyste טמא tamé. w momencie, gdy są tacy, którzy wierzą, że sprzedawane im utensylia religijne, mogą sprowadzić błogosławieństwo albo rzucić klątwę, pojawia się duchowo-finansowe uzależnienie między kapłanem a jego wyznawcami. Innymi słowy, bycie kapłanem oznacza bezpieczeństwo finansowe. tora ustna zapewnia wsparcie finansowe rabinom i uczonym uczniom תלמידי חכמים czyli dosłowniej mądrym uczniom, studentom jeszyw gwarantuje pełne utrzymanie, włącznie ze wszystkimi wydatkami. nie muszą pracować fizycznie, płacić podatków ani rachunków za media w domu. resztę rozdziału autorzy poświęcają dochodom rabinów i ich wysokościom oraz sposobom ich pozyskiwania.

twierdzenie 44 (13) לא תוסיפו על הדבר – słowa nie dodawajcie (pwt 4,2). o ile biblia absolutnie zabrania dodawania przykazań (מצוות micwot), to rabini dalej i bez końca dodają przykazania, mimo że nie ma żadnych podstaw ani sugestii do nich w biblii. w tym rozdziale eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) zebrali kilka przykładów. 1 ) lepiej się uczyć niż robić cokolwiek. rabini uznali, że nauka jednej strony gemary dziennie równa się spełnianiu kilkuset przykazań (w sensie dobrych uczynków) i zapewniają, że dzięki temu uczący się osiągnie życie wieczne. 2 ) hawdala הבדלה. rabini ustalili, tak z niczego, że tora nakazuje czynienie rytuału hawdali, to jest rozdzielenia, odznaczenia mijającego czasu soboty od nadchodzącego czasu powszedniego (czy też innego niesobotniego). tyle że w całej torze mojżeszowej nie ma o tym ani słowa. 3 ) ad lo jada עד לא ידע to takie zaklęcie na święto purim. chociaż nie ma o tym mowy w księdze estery מגילת אסתר, to rabini zalecają, żeby w czasie święta upić się, nie do nieprzytomności, do chwili, kiedy nie można już odróżnić mordechaja od hamana. 4 ) ssanie narządu płciowego męskiego niemowlęcia, siusiaka מציצת איבר מינו של הילד. chodzi o wysysanie krwi po odcięciu napletka. to jest przykazanie, nakaz talmudyczny. ale w torze nie ma nawet aluzji do tego nakazu rabinicznego niehigienicznego. 5 ) przykazania dodatkowe. ustalone przez rabinów w imieniu boga samego: tałes טלית, obmywanie rąk נטילת ידיים, zapalanie świec הדלקת נרות , wydzielanie części chały dla kapłana הפרשת חלה. i ustalili jeszcze, że trzeba błogosławić boga setką błogosławieństw dziennie! 6 ) przykazania przeciw kobietom הלכות נגד נשים. rabini ustalili, że kobietom nie wolno być świadkiem, pomimo, że biblia naucza akurat odwrotnie. bez żadnej argumentacji w biblii, rabini ustalili, że nie wolno mężczyźnie iść za kobietą, tylko przed nią. 7 ) dzieci ילדים. chociaż nie ma biblijnego usprawiedliwienia, to według halachy הלכה (prawa) każdy mężczyzna winien spłodzić przynajmniej dwójkę dzieci – chłopca i dziewczynkę. 8 ) cztery kieliszki ארבע כוסות. mędrcy wyjęli z kontekstu księgi przysłów 23, 31, i ustalili nowe przykazanie, spoza tory, że każdy winien (nawet dzieci) wypić cztery kieliszki wina w wieczór pesachowy.

twierdzenie 43 (12) siła tradycji – wpływ psychologiczny כוחה של מסורת – השפעה הפסיכולוגית. jak piszą eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה), kiedy rabin akiva ukuł to wyrażenie - מָסֹרֶת, סְיָג לַתּוֹרָה masoret sejag latora – tradycja to ogrodzenie dla tory, wątpliwe, że zakładał jaki wpływ będzie miała tradycja na przyszłe pokolenia. tysiące lat władztwa halachy w świecie żydowskim zdołało, niemal całkiem wymazać z judaizmu wpływy wszelkich innych nurtów w okresie drugiej świątyni. dwa tysiące lat temu sekta faryzeuszy פרושים peruszim, zawładnęła światem żydowskim i odtąt judaizm utożsamiany jest z tradycją rabiniczną w pełnym zakresie przepisów i praw (halach), symboli i zwyczajów. nie pomagają logiczne argumenty, dowodzące że nie ma żadnej tory ustnej, powiedzianej na głos z nieba na górze synaj. już dwa tysiące lat tradycja ta psychologicznie związana jest z duszą żydowską, z gruntownym praniem mózgu, czy jak to określa psychologia – efektem potwierdzenia. czyli, nieważne jakie są fakty, człowiek przekonuje sam siebie, że winien wierzyć, nawet jeśli okazuje mu się fakty tej wierze przeczące. naród żydowski tkwi w tej tradycji i najwyraźniej trudno mu się od niej uwolnić.

twierdzenie 42 (11) jak mędrcy pomniejszyli boga i anulowali poleganie na zjawiskach nadprzyrodzonych - כיצד גימדו חז"ל את אלוהים וביטלו את ההסתמכות על העל-טבעי. autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי) piszą, iż ateizm lekceważy istnienie boga i jak na ironię, tak samo działa rabiniczna halacha הלכה. rabini jeszcze używają pojęć ze świata wiary, ale bóg już nie robi nic, także dlatego, że rabini mu nie pozwalają. halacha opiera się na orzeczeniach (פסיקות psikot) rabinów i wyklucza elementy nadprzyrodzone i boskie. w ten sposób i ateizm i halacha rabiniczna to światopogląd całkiem ludzki (הומניסטית humanistit). tylko że halacha jest bardziej sofistykowana, bo mimo iż usunęła boga z gry, to używa zasobu słów biblijnych i religijnych (sic!), pozwalających jej wyznawcom poruszać się „bez” i czuć się „z”. a oto trochę przykładów tej ateistycznej rewolucji mędrców, która pozwoliła im ugruntować swą pozycję kosztem boga. 1 ) anulowanie ducha świętego – ביטול רוח הקודש 2 ) anulowanie prorokowania – ביטול הנבואה 3 ) anulowanie podlegania zjawiskom nadnaturalnym – ביטול התלות בעל-טבעי 4 ) zamienienie boga w szeregowego ucznia jeszywy – חפיכתו של אלוהים לתלמיד ישיבה מן השורה. mędrcy twierdzą, że bóg zakłada tefilin i modli się oraz że uczy się gemary w jeszywie. (to znaczy uznaje wyższość rabinów nad nim). 5 ) rabini koronowali siebie na pełniących obowiązki boga – הרבנים העתירו את עצמם לממלאי מקומו של אלהים (foto: bóg uczy się u rabinów. jw.org)

twierdzenie 41 (10) jest zbiorem perełek tory ustnej – jak piszą autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי). w tym rozdziale przytaczają dwadzieścia cztery takie perełki, a my przytaczamy dziesięć z nich: 1 ) mędrcy (chanina i oszaja) stwarzali trzyroczne cielę i jedli je na wieczerzę (sobotnią). חז"ל בוראים עגלה לארוחת ערב 2 ) zohar: istnieje dwóch bogów – jeden płci męskiej, drugi żeńskiej. הזוהר: קיימים שני אלוהים – האחד זכר והשני נקבה. 3 ) zaleca się uprawiać stosunki płciowe o północy, bo o tej porze bóg spółkuje ze szechiną. מומלץ לקיים יחסי מין בחצות כי זו השעה שבה הקב"ה מקיים תשמיש עם השכינה. 4 ) kain i abel urodzili się natychmiast po zakończeniu spółkowania adama i ewy. קין הבל נולדו מייד בתום ההזדווגות של אדם וחוה. 5 ) ewa spała z wężem i tak narodził się kain. חווה שכבה עם הנחש וכך נולד קין 6 ) mężczyzna spółkujący z martwym wołu nie podlega karze. גבר השוכב עם בהמה מתה פטור מעונש 7 ) cała woda na świecie raz do roku zamienia się w krew. כל המים בעולם נהפכים לדם פעם בשנה 8 ) kto wkłada swój organ płciowy do swego tyłka, jest winny podwójnie.איבר מינו לישבנו שלו מתחייב פעמיים המכניס 9 ) bóg uczy się w jesziwie i powtarza lekcje mędrców. אלהים לומד בישיבה ומשנן משניות חז"ל 10 ) wdowie nie wolno hodować psa. אסור לאלמנה לגדל כלב

twierdzenie 40 (9) – גזענות התורה שבעל-פה rasizm tory ustnej. odnoszenie się mędrców (חז"ל chazal) do gojów wynika ze strachu zmieszanego z pogardą - piszą autorzy omawianej tu książki (mit tory ustnej - מיתוס התורה שבעל פה) eitan bar (איתן בר) i golan broszi (גולן ברושי). struktura klasowa judaizmu halachicznego uczyniła z niego społeczeństwo w społeczeństwie, z nieprzeniknionymi granicami etnicznymi między żydami a gojami (czytaj: nieżydami). nienawiść halachy rabinicznej do gojów i stosunek talmudu do nich (gojów, czytaj: narodów) podsycały antysemityzm, a to z powrotem objawiało się pętlą wzajemnej wrogości. tora pisana zakazuje gnębienia cudzoziemca (גר osiedleniec) zamieszkałego wśród hebrajczyków (kpł 19,33), a księga ezechiela (47,22) nakazuje przyznać osiedleńcom dziedzictwo. ale mimo to u mędrców czytamy na przykład, że kto okrada goja nie płaci za to (rambam), albo że takich co nie przyjmą siedmiu przykazań noego, można zabić i ukraść im wszystkie pieniądze. z chrześcijanami się nie zadawać, wina, które dotknął goj, pić nie wolno. gojowi, który zajmuje się torą należy się śmierć. oszczędzimy naszym czytelnikom większości przykładów cytowanych przez bara i brosziego, poprzestając tu na jeszcze jednym cytacie rabina, czyli tekstu spoza tory. rabin josi mizrachi יוסי מזרחי twierdzi, że jest wielka różnica między nasieniem żyda i goja. nasienie żydowskie rodzi na świat czyste dusze i to jest wielka świętość, bo jesteś wspólnikiem boga w dziele stworzenia. a dusza goja stoi w hierarchii o wiele niżej.