tora תורה pięć pierwszych ksiąg biblii. pirkej awot פרקי אבות traktat miszny, dotyczący etyki. jezus ישוע nieuznany w judaizmie mesjasz. budda בודהה hindus, znalazł drogę do szczęścia. kocker rebe קוצקר רבה, menachem mendel morgenstern z kocka, bezkompromisowy chasyd, żądający prawdy.
tora, fragment (5) chajej sará (rdz. 23,1-25,18) trzy kwestie moralne w tym fragmencie.
rdz. 23, 13 efron chce abrahamowi oddać za darmo pole z jaskinią na pochówek sary, ale abraham mówi (piela): weź ode mnie pieniądze, bym mógł pochować tam swoją świętej pamięci żonę. kach miméni weekberá et=metí szama קַ֣ח מִמֶּ֔נִּי וְאֶקְבְּרָ֥ה אֶת־מֵתִ֖י שָֽׁמָּה.
rdz. 24, 18 (piela:) pij, drogi panie. szté adoní שְׁתֵ֣ה אֲדֹנִ֑י – powiedziała przy studni rebeka do nieznanego jej człowieka, sługi abrahama, gdy ten przybył ziemi ojczystej abrahama, szukać żony dla izaaka (icchaka).
rdz. 24, 60 gdy rebeka rusza ze sługą abrahama, jej bracia życzą jej by rozmnożyła się tysiąckrotnie, a jej potomkowie niech (piela): posiądą siedziby tych, co ich nienawidzą irász zaréch et száar sonáw יִירַ֣שׁ זַרְעֵ֔ךְ אֵ֖ת שַׁ֥עַר שֹׂנְאָֽיו.
pirkej awot, 1, 5: josi ben jochanan יוסי בן יוחנן: twój dom będzie otwarty, i niech ubodzy będą domownikami עניים בני ביתך aniím bnej beitécha. nie rozmawiaj dużo z żoną אישה iszá. tym bardziej קל וחומר kal wachómer, z żoną przyjaciela באשת חברו beeszét chaweró.
jezus (mt 5,27): powiedziano w torze, nie cudzołóż לֹא תִנְאָף lo tináf, a ja mówię, kto patrzy na kobietę pożądliwie - נָאֹף נְאָפָהּ בְּלִבּוֹ naáf neafá belibó cudzołożył w sercu.
jezus (mt 5,31) powiedziano w torze, chcesz się rozwieść, daj żonie get גט rozwodowy, ale kto się rozwodzi naraża żonę na niewierność, a kto żeni się z rozwódką też grzeszy niewiernością.
jezus (mt 5,33-34) powiedziano w torze, nie przysięgaj fałszywie – ale, w ogóle nie przysięgajcie לֹּא לְהִשָּׁבַע בִּכְלָל lo lehiszawá bichlál.
jezus (mt 5,44) powiedziano w torze, kochaj przyjaciół, nienawidź wrogów, a ja mówię kochajcie wrogów אֶהֱבוּ אֶת אוֹיְבֵיכֶם ahawú et ojewejchém.
jezus (mt 6,2) gdy dajesz jałmużnę מַעֲשֵׂי חֶסֶד maaséj chesed, nie rozgłaszaj tego.
jezus (mt 6,16 ) kiedy pościcie צָמִים camím – nie bądźcie jak obłudnicy, hipokryci הַצְּבוּעִים hacawuím.
budda, ośmioraka ścieżka, 5: słuszne zarobkowanie orach chajím nachón אורח חיים נכון.
kocker rebe: wspiąłem się טיפסתי tipásti na drzewo razem z innymi dziećmi, żeby zrywać jabłka תפוחים tapuchím. chwyciłem jedno, przypomniałem sobie, że jest szabat שבת i cofnąłem rękę. ale pomyślałem, że nie można zrywać לקטוף liktóf, ale można jeść לאכול. wbiłem נעצתי naácti zęby w jabłko, ale pomyślałem, może to też przestępstwo עבירה awerá. zostawiłem jabłko, zszedłem na dół i odtąd do dziś nie zrobiłem jednej rzeczy, zanim nie rozważyłem שקלתי szakálti, co zamierzam.