top of page

biblia zdradzana powszechnie. dzień tłumacza

dzisiaj, 30 września, międzynarodowy dzień tłumacza. dzień świętego hieronima, patrona tłumaczy, autora przekładu biblii na łacinę. włosi mówią: traduttore traditore - tłumacz to zdrajca.

zapewne najbardziej powszechną i spektakularną zdradą tłumaczy w skali światowej jest przekład biblii. w świecie hebrajsko-żydowskim istnieje wyraźne stanowisko, że tory (tzw. pięcioksięgu mojżeszowego) w przekładzie nie wolno żydom czytać i w ogóle, że tego nie da się czytać. mówi o tym choćby rabin sasza (sacha) pecaric w rozmowie z pawłem jędrzejewskim w książce „czy torę można czytać po polsku?” (kraków, 2011). oczywiście problem przekładu istnieje od zarania, od przekładu biblii na grekę (zwanego septuagintą) i na łacinę przez świętego hieronima (tzw. wulgata) i potem przez innych, często nie z oryginału tylko właśnie z łaciny choćby, na wszelkie języki świata, w tym na polski. o trudnościach, jakie tłumacze polscy natrafiają istnieje oczywiście obszerna literatura, a w latach ostatnich do głosu dochodzą młode tygrysy hebraistyki, jak między innymi marek piela w rozlicznych artykułach w sprawie (we wrześniu 2020 ukazał się jego przekład księgi rodzaju i o tym będziemy pisać osobno), czy marcin majewski w pracy „jak przekłady zmieniają biblię. o przekładach i przekładaniu pisma świętego raz jeszcze” (kraków, 2019). poczytajcie obu, a zrozumiecie, o co toczy się gra. co do przekładu tory, zwanego torą pardes lauder, przez saszę pecarica (z udziałem innych tu i tam, to trzeba wyraźnie powiedzieć, że główną ideą był przekład w duchu "żydowskim”, co wyraża się m. in. uwzględnieniem komentarzy i całej tradycji żydowskiej np. w rozlicznych nawiasach kwadratowych, w której dopisuje się to, czego w tekście nie ma, a co jest jego interpretacją, czyli zdradą (proszę tę zdradę traktować niekoniecznie negatywnie). czytelnik polski może oczywiście tylko otworzyć buzię i patrzeć, co się tam dzieje. bardziej go chyba boli zdrada wobec polszczyzny przekładu księdza wujka, nawet jeśli dzieło zamieniło się zamieniło się w pomnik, czy atrapę biblii. można ją czytać jak piękne bajeczki, choć to jednak wciąż tora, biblia, i mądrych rzeczy tam niemało. o ile jednak wujek zdradza hebrajską biblię językowo, to tora pardes lauder zdradza zarówno hebrajską torę (żydowskimi komentarzami), jak też język polski - polszczyzną pokraczną, odartą z zasad, reguł i piękna. rozumiemy, że pożytek, to ten wkład żydowskiej tradycji, dający także polskim intelektualistom wiele do myślenia. ale rozkoszy czytania biblii jako tekstu literackiego już w tym nie ma, i trzeba szukać gdzie indziej. problem, że nie bardzo jest gdzie. na pewno w psalmach kochanowskiego, który swoimi słowami opowiada biblię. generalnie akurat psalmy cieszą się popularnością tłumaczy z ambicjami literackimi. poza tym, pozostaje szukać samotnych rodzynków, grzebiąc w całym keksie (kiksie) przekładu biblijnego. nadzieję budzi przekład marka pieli, pragnącego dać czytelnikowi tekst przede wszystkim płynny, zgrabny i zrozumiały. zdrada u pieli, jak on sam mówi, ma służyć jasności tekstu. ale zastanawia. na przykład, są w nim dwie wersje stwarzania świata. w jednej bóg tworzył świat od niedzieli do piątku (jakoby u żydów). w drugiej od poniedziałku do soboty (jakoby u chrześcijan). oryginał mówi, że te prace trwały od dnia pierwszego do szóstego. dnia siódmego bóg odpoczął. w oryginale jak nie było nazw dni tygodnia, tak w hebrajskim nie ma ich do dzisiaj. pozostaje życzyć sobie i tłumaczom, oby ich zdrada zawsze smakowała słodko.

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie
tora na językach (13) : szemot

artur sandauer opublikował przekład tylko księgi rodzaju, dlatego rozpoczynając przegląd księgi wyjścia (שמות szemót) obok...

 
 
 
tora na językach (11 i 12) : wajigasz i wajehi

wajigasz - 44,29 וְהֽוֹרַדְתֶּ֧ם אֶת־שֵׂיבָתִ֛י בְּרָעָ֖ה שְׁאֹֽלָה(p) wtrącicie mnie, siwego starca, do grobu (s) siwy mój włos zejdzie...

 
 
 
koheleta 7,14 dobry i zły dzień

dlaczego dzień czasem jest dobry a czasem zły? pytanie godne dobrej dyskusji. księga koheleta odpowiada, tłumacze interpretują. nowa...

 
 
 

Comments


© hebrajska kafé projekt | hebrajskakafe@gmail.com

Klauzula informacyjna RODO w zakresie przetwarzania danych osobowych

1. Administratorem danych osobowych jest HEBRAJSKA KAFE PROJEKT TOMASZ KORZENIOWSKI z siedzibą we Wrocławiu (54-066), ul. Piwowarska 9/16, NIP 6871333133. Tel. +48798866952. Adres email: hebrajskakafe@gmail.com

2. Przekazane dane osobowe przetwarzane będą w celu realizacji usług, obsługi zgłoszeń i udzielania odpowiedzi na zgłoszenia;

3. Kategorie danych osobowych obejmują m.in. imię i nazwisko, numer telefonu, adres e-mail, adres, dane dedykowane do procesu/usługi/projektu;

4. Państwa dane osobowe będą przechowywane przez okres istnienia prawnie uzasadnionego interesu administratora, chyba że Pani / Pan wyrazi sprzeciw wobec przetwarzania danych;

5. Państwa dane nie będą przekazywane do państwa trzeciego ani organizacji międzynarodowej;

6. Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem;

7. Mają Państwo prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego zajmującego się ochroną danych osobowych, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uznają Państwo, iż przetwarzanie Państwa danych osobowych narusza przepisy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1000) lub przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) z dnia 27 kwietnia 2016 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 119, str. 1);

8. Dane udostępnione przez Panią/Pana nie będą podlegały zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji oraz profilowaniu.

9. Dane pochodzą od osób, których dane dotyczą.

10. Podanie przez Państwa danych osobowych jest dobrowolne.

bottom of page