mała mozaika hebrajska - słowniczek słów, pojęć, terminów, zwrotów, pojawiających się w tekstach naszego portalu

​

2020-10-19 wzgórze wiosny - tel awíw תל אביב | mała wycieczka w wielkim mieście - tiúl katán baír gdolá  טיול קטן בעיר גדולה | głos pokoju kol - haszalóm קול השלום | dżingel - zamrir זמריר | okręt pokoju - sfinát haszalóm ספינת השלום | imigranci - olím chadaszím עולים חדשים | dzień wszystkich świętych - jom kol hakdoszím יום כל הקדושים | rocznica - jom haszaná יום השנה | wspominienie - azkará אזכרה |oświecenie - haskala הסכלה | moralność, etyka - musár מוסר |rachunek duszy, sumienia - cheszbón hanefész חשבון הנפש

​

2020-09-19 kraj i państwo – haárec wehamediná הארץ והמדינה | kalendarz żydowski – luach szaná jehudí לוח שנה יהודי | jezus – jeszúa ישוע | betlejem - bet lechem בית לחם | świat – olám עולם | wszechświat – jekúm יקום | pokolenie – dor דור | czas – zman זמן | mojżesz – moszé משה | wiek – hameá המאה | zburzenie świątyni w jerozolimie – churbán bet hamikdasz biruszalajim חורבן בית המקדש בירושלים | mesjasz – maszíjach משיח | syjoniści – cijoním  ציונים| religijny – datí דתי | świecki – chiloní חילוני | gospodarz – baál habaít בעל הבית | dwa państwa dla dwóch narodów – sztej medinót lesznéj amím שתי מדינות לשני עים | arabowie – arawím ערבים | oferta – hecaá הצעה | wojna – milchamá מלחמה | tereny – sztachím שטחים | konflikt – sichsúch סכסוך | rabini i podwórka – rabaním wechacerót רבנים וחצרות | narody i religie – amím wedatót עמים ודתות | judaizm i reszta wiary – jahadút wesz’ár haemunót יהדות ושאר האמונות | według biblii – lefí hatanách לפי התנך | synowie jakuba – bnej jaaków בני יעקב | dwanaście plemion narodu izraela – sznaím asár sziwtéj israél שנים עשר שבטי ישראל | idee – raajonót רעיונות | trzecia świątynia – bet hamikdász haszliszí בית המקדש השלישי |  tablice dekalogu – luchót aseret hadibrót לוחות עשרת הדיברות | arka przymierza – arón habrít ארון הברית | meczet al-aksa – misgad al-akca מסגד אל-אקצא | świątynne wzgórze - har habaít הר הבית | ściana płaczu – hakótel hamaarawí (zachodnia ściana) הכותל המערבי | ludzie haanaszím האנשים | pod drzewkiem figowym – tachat ec teaná תחת עץ תאנה | popęd do dobra – jecer hatów יצר הטוב | popęd do zła – jecer hará יצר הרע |  zawód, profesja – mikcóa מקצוע | sfat ewer - język hebrajski שפת עבר | kultury i obyczaje – tarbujót weminhagim תרבויות ומנהגים| życie literackie i artystyczne – chajím sifrutiím weom anutiím חיים ספרותיים ואמנותיים | wywiad izraelski (dziennikarski) – reajón israeli (itonai) ראיון ישראלי (עתונאי) | moralność, etyka - musár מוסר | świat zewnętrzny – olám chiconí עולם חיצוני | świat wewnętrzny – olám pnimí עולם פנימי | tajemnice kabały – sodót hakabalá סודות הקבלה | nostalgie – gaaguím געגוים | świat się zmienia – haolám misztané העולם משתנה | pół bochenka - chací lechem חצי לחם | czapka głupka (kibucowa) kowa tembel כובע טמבל.

​

2020-09-07 czas elul (dni miesiąca elul) - zman elul זמן אלול | kultura hebrajska – tarbut iwrít תרבות עברית | talmud – talmud תלמוד | babiloński – bawlí בבלי | jerozolimski – jeruszalmi ירושלמי | rabin – raw רב | aszkenazyjski – aszkanazí אשכנזי | sefardyjski – sfaradí ספרדי | premier rządu – rosz hamemszalá ראש הממשלה | sądny dzień (dzień przebłagania) - jom kipúr יום כיפור | modlitwy pokutne – slichót סליחות | gmina ultraortodoksyjna – kehilá charedít קהילה חרדית | dow elbaum (imię i nazwisko) – דב אלבוים | uczeń jeszywy – talmíd jesziwá תלמיד ישיבה.

​

2020-08-26 izrael czyli państwo izraela – medinát israél מדינת ישראל | jaakow – יעקב | dwa państwa – sztei medinót שתי מדינות |   syjoniści – cijoním ציונים | wierzący – maaminím מאמינים | mesjasz – maszíjach משיח | siedemdziesiąt twarzy izraela – sziwím panim leisraél שבעים פנים לישראל  | społeczna i ekonomiczna nierówność – i-sziwión chewratí wekalkalí אי-שוויון חברתי וכלכלי | krajobraz – nof נוף | zieleń i pustynia – jerek umidbar ירק ומדבר |między morzami – bein hajamím בין הימים | na równinach i w górach – bemiszorim uwaharim במישורים ובהרים | modlitwa – tfilá תפילה | życie codzienne – chajej jom jóm חיי יום יום | nowa kultura – tarbút chadaszá תרבות חדשה | nowy świat – olám chadász עולם חדש | konstytucja – chuká חוקה | mamy torę – jesz lanu torá יש לנו תורה.

 

2020-08-15 wniebowzięcie marii – aliját miriam עליית צרים | kościół rzymskokatolicki - knesijá romanít katolit כנסייה רומנית קטולית | dogmat – dogmá דוגמה | ciało – basár בשר | dusza (pięć rodzajów duszy) – nefesz נפש, ruach רוח, neszamá נשמה, chaja חיה, jechidá יחידה | piegrzymka – alija lerégel עלייה לרגל | klasztor – minzar מנזר | ziemia święta – erec kduszá ארץ קדושה | wierni – maaminím מאמינים | góra oliwna – har hazeitím הר הזיתים | ogród oliwny – gat szemaním גת שמנים.

 

2020-08-07 admór (skrót: nasz pan, nauczyciel, rabin) – אדמו"ר | nawrócił się – tu: chazar betszuwá חזר בתשובה |  nauka tory – limúd torá לימוד תורה | kierownik szkoły – menahél bet haséfer מנהל בית הספר | izraelski instytut publikacji talmudycznych – hamachón haisraelí lepirsumím talmudiím המכון הישראלי לפרסומים תלמודיים | jeszywa (szkoła talmudyczna) – jeszywa ישיבה | źródło życia - makor chajim מקור חיים |  nagroda izraela – pras israél פרס ישראל | hebraizacja – iwrijút עבריות| talmud babiloński – talmúd bawlí תלמוד בבלי | światło prawdy – or haemét אור האמת | hipokryzja – cwijút צביעות  | trzynaście płatków róży – szloszá asár aléj haszoszana שלושה עשר עלי השושנה.

​

2020-07-31 picie kawy – sztijat kafé שתית קפה | kawa po turecku – kafé turki קפה טורקי | kawa zalewajka – kafé boc (błoto) קפה בוץ | kawa rozpuszczalna [kafe names – nes [cud] kafe נס קפה | beduin – bedłi בדואי | tygielek – findżan (to po arabsku właściwie filiżanka) פינג'ן | ognisko – madurá מדורה | kawa błoto (zalewajka) – kafé boc קפה בוץ | kawa czarna – kafé szachór קפה שחור | cukier – sukár סוכר | wrzątek – mej rotchím מי רותחים | twarzą ku ulicy – paním larechów פנים לרחוב | osada (oraz żydzi w izraelu, miejscowi, osiadli przed falami imigracji iszuw – יישוב | pokolenie – dor דור | puszka – pachít פחית | cahal - wojska obrony izraela צה"ל.

 

2020-07-30 dziewiąty [dzień miesiąca] aw” - tiszá beáw תשעה באב | świątynia - beit hamikdász בית המקדש | miszna - miszna משנה | wyjście z egiptu - jeci-át micrajim יציאת מצרים | pustynia - midbár מדבר | dzień żałoby - jom awél - יום אבל | post - taanít תענית |  przyjemność - taanúg תענוג | żydzi maroka i tunezji - jehudej maroko wetunís יהודי מרוקו וטוניס | czosnek - szum שום | łzy - dmaót דמעות | legenda – agadá אגדה |mesjasz - maszíijach משיח | dni ostatnie – acharít jamím אחרית ימים | zbawiciel – jeszúa ישוע.

 

2020-07-19 ślubowanie - neder  נֶ֜דֶר | morderca - rocéach רֹצֵ֗חַ רוצח | mściciel krwi - goél hadám ֹגואֵ֣ל הַדָּם֒

 

2020-07-06 syjonizm – cijonut ציונות | państwo – mediná מדינה | rzymianie – romaím רומאים | bliski (właśc. środkowy) wschód – mizrách hatichón מזרח התכון | żydzi religijni – jehudím datiím יהודים דתיים | asymilacja – hitbolelút התבוללות | słup ognia - amúd haész עמוד האש | egipt – micrajím מצרים | ziemia obiecana – erec hamuwtáchat ארץ המובטחת.

 

2020-06-11 boże ciało - guf haadón גוף האדון | uroczystość najświętszego ciała i krwi chrystusa - chag haléchem wehajáin hakdoszím szel hamaszíjach חג הלחם והיין הקדושים של המשיח | katolicy -nocrím נוצרים | święto ciała mesjasza - chag guf hamaszíjach חג גוף המשיח.

 

2020-05-06 uchodźcy czasu - pliti'm szel zman פליטים של זמן | | po polsku - bepolani't בפולנית  | ejno’ hasznija’ szel haki’klop עינו השניה של הקיקלופ

 

2020-05-04 rana – peca פצע | prezent dla mamy – matana’ lei’ma  מתנה לאמה | samobójstwo – hitabdut התאבדות | opowieść o miłości i mroku – sipu’r al ahawa’ we choszech סיפור על אהבה וחושך | kibuc – kibu’c קיבוץ | szakal – tan תן | pokój teraz – szalo’m achsza’w שלום עכשיו | to samo morze – oto’ haja’m אותו הים | akademia szwedzka – akademia szwedit האקדמיה השוודית

 

2020-05-03 wątpliwości i miłości - sfeko't weahawo't ספקות ואהבות

 

2020-05-02 i ich miłość i ich nienawiść - gam ahawata'm gam sinata'm גם אהבתם גם שנאתם

 

2020-04-30 | wyryte - charut חרות | wolność – cheirut חירות | safed - cfat צפת | tyberiada - tweria טבריה | owoc kraju - pri haa’rec פרי הארץ | pan, właściciel – baa’l בעל  

 

2020-04-28 | dzień niepodległości |יום העצמאות jom haacmau't

 

2020-04-27 | dzień pamięci poległych w wojnach o izrael |יום הזיכרון לחללי מערכות ישראל jom hazikaro'n lechalale'j maaracho't israe'l.

w nazwie hebrajskiej zamiast słowa "wojny" מלחמות milchamo't, użyto słowa מערכות "maaracho't", (l.p. מערעכה maaracha') dużo pojemniejszego (słownik sieraczkowej podaje: szyk, porządek, zestawienie, rząd, szereg, szyk bojowy, linia bojowa, front wojenny, bój, walka, akt sztuki teatralnej, seria, komplet), bo chodzi  o ofiary wszelkich wydarzeń, jak potyczki, zamachy, morderstwa itp.  

 

2020-02-20 matki boskiej gromnicznej, czyli ofiarowanie pańskie. to znaczy, że zgodnie z 18. przykazaniem (מצווה micwa) z 613 przykazań (תרי"ג מצוות tarjag micwo't), po 30 dniach od narodzin, ojciec musi wykupić (za parę turkawek albo dwa młode gołębie) pierworodne dziecko od kohena (כהן kapłan w świątyni) | קדש-לי kade'sz-li poświęcisz mi | כל-בכור kol-becho'r każde pierworodne | כל-רחם kol-rechem każde łono | בבני ישראל biwnej israe'l u synów ! izraela | dotyczyło ludzi i zwierząt. tak było też z jezusem. zobacz ewangelia łukasza 2,22 i dalej. a gromnice - to dopiero ix wiek.

jak powiedzieć po hebrajsku - eich lehagíd beiwrít - איך להגיד בעברית

ten co mówi, nie wie. ten co wie, nie mówi – hamedabér einó jodéa, hajodéa, einó medabér - המדבר אינו יודע, היודע אינו מדבר

gdzie jesteś? - ajéka? (bóg do adama) - איכה

kochaj bliźniego jak siebie samego - weaháwta reécha kamócha - ואהבת רעך כמוך

marność nad marnościami - hewel hawalím - הבל הבלים.

wiem, że nic nie wiem- ani' jodéa szeejnéni jodéa - אני יודע שאינני יודע

mylić się jest rzeczą ludzką- litót ze enoszí - לטעות זה אנושי

być albo nie być - lihijót o lo lihijót - להיות או לא להיות

kocham cię [m. do k.] - אני אוהב אותך - aní ohéw otách | kocham cię [k. do m.] - אני אוהבת אותך - ani ohéwet otchá | kocham cię [m. do m.] - אני אוהב אותך - ani ochéw otchá | kocham cię [k. do k.] - אני אוהבת אותך - ani ohéwet otách

jaki ten świat mały - ejze olám katán - איזה עולם קטן

nie mów (r.ż.)  do mnie takim tonem - al tedabrí elái batón kazé - אל תדברי אליי בטון כזה

po moim trupie - al gufatí haméta - על גופתי המתה

prima aprilis - echád beapríl - אחד באפריל

naprawa świata - tikún olám - תיקון עולם

naprawa samego siebie - tikún amcí - תיקון עצמי