tora co tydzień- wajechi'

wajechi’ – dwunasty fragment tory (rdz. 47,28-50-26) na kolejny tydzień, to także ostatni fragment księgi rodzaju (ספר בראשית sefer bereszit). nie ma w nim żadnego z 613 przykazań [nakazów i zakazów] תרי"ג מצוות tarjag micwot. umarł jaakow jakub, lat 147. wcześniej zawołał josefa józefa, mówiąc: אם-נא מצאתי חן בעיניך im-na macati chen beejnei’cha – podług wujka: jeślim nalazł łaskę przed obliczem twoim… żebyś mię nie grzebł w egipcie. i józef spełnił życzenie, ale wcześniej, jakub jeszcze powiedział józefowi: bóg wszechmogący ukazał mi się w luz w ziemi knaa’n אל שדי נראה-אלי בלוז בארץ כנען el szadaj nira’-ela’j belu’z bee’rec kna’an i powiedział uczynię cię płodnym i rozmnożę i zrobię cię לקהל עמים lekaha’l ami’m, czyli zgromadzeniem narodów (pardes lauder), w gromady ludzi (wujek), zbór narodów (cylkow), zborem ludów (neufeld), ojcem wielu narodów (romaniuk), i rozrośniesz się w wielki naród (bt). jaakow pobłogosławił יברך jeware’ch józefa. potem zebrał wszystkich synów, by im ogłosić: co się stanie z wami na końcu czasu אשר יקרא אתכם באחרית הימים aszer ikra’ etche’m beachari’t hajami’m. a „koniec czasu” to nadejście mesjasza. potem jaakow opisał ich przymioty oraz przyszłość, i choć ciekawie prawił, my zajmiemy się tylko opisem jehudy. dlaczego jehudy? bo od jego imienia żydzi, także potomkowie jedenastu braci i dwóch synów józefa, zwą się żydami, to jest יהודים jehudi’m. jaakow powiedział, że jehuda to גור אריה יהודה gur arie jehuda, czyli według pardes lauder: młodym lwem jest jehuda, i jeszcze כרע רבץ כאריה וכלביא מי יקימנו kara’ rawa’c kaa’rie uchelawi’ mi jakime’nu: przysiadł, zaczaił się jak lew, jak straszny lew; kto go ruszy? oraz: ולו יקהת עמים welo’ ikha’t amim - jemu będą poddane narody. gdy jaakow umarł, józef z braćmi oraz wielkim orszakiem egipcjan pogrzebał go w miejscu zwanym odtąd אבל מצרים awel micrajim, żałoba egiptu, lub za wujkiem – płacz egipski. wrócił do egiptu, no i… teraz ojca nie ma, więc bracia, którzy wrzucili go do dołu, a potem sprzedali do egiptu, zostali sami z józefem, prawą ręką faraona w wielkim egipcie. jasne, że zaczęli się bać. hebrajski tekst mówi tylko, że bracia „zobaczyli”, pardes dodaje: „różnicę u josefa” i mówili: לו ישטמנו יוסף והשב ישיב לנו את כל-הרעה אשר גמלנו אתו lu istemnu’ josef wehaszew jasziw lanu et kol-haraa’ aszer gama’lnu oto’, by snadź nie pamiętał na krzywdę, którą odniósł, a nie oddał nam wszytkiego złego, któreśmy czynili. dlatego bracia powołują się na słowa ojca, by józef im wybaczył. józef zapłakał, a oni יפלו לפניו ויאמרו הננו לך לעבדים japlu’ lefana’w wajomru’ hinnenu’ lecha’ laawadi’m, według cylkowa: upadli przed nim i rzekli: otośmy niewolnikami twoimi. na to józef: אל-תיראו כי התחת אלהים אני al.-tirau’ ki hatacha’t elohi’m ani’, co najzgrabniej romaniuk: nie bójcie się. czy ja mam zastępować wam boga? i dalej józef: אתם חשבתם עלי רעה אלהים חשבה לטובה ate’m chaszwte’m ala’j raa’ elohi’m chaszawa’ letowa’. wujek: wyście o mnie złe myślili, ale bóg obrócił to w dobre. i tu józef obiecał: אני אכלכל אתכם ואת טפכם ani’ achalke’l etche’m weet-tapchem, za wujkiem: ja żywić będę was i dziatki wasze. i ינחם אותם וידבר על-ליבם jenache’m ota’m wajedabe’r al liba’m, neufeld: i pocieszył ich i przemawiał do ich serca. ale też zaprzysiągł ich, by po śmierci wynieśli stąd jego kości. józef żył מאה ועשר שנים mea’ wae’ser szani’m sto dziesięć lat. a potem יחנטו אותו ויישם בארון במצרים jachantu’ oto’ wajise’m baaro’n bemicraji’m, neufeld: nabalsamowano go i włożono do skrzyni (romaniuk: do grobowca ) w micrajim. to jest w egipcie. i tak kończy się pierwsza część pięcioksięgu mojżeszowego, tory. תורה tora to jest הוראה hora’a, to jest pouczenie, instrukcja życia w judaizmie.