tora co tydzień - behár-bechukotái-bemidbár
trzydziesty drugi (kpł. 25,1-26,2) trzydziesty trzeci (kpł. 26,3-27,34) i trzydziesty czwarty fragment tory (lb 1,1-4,20) na kolejny tydzień. trzeci fragment to już pierwszy z kolejnej, trzeciej księgi tory, bemidbar, zwanej po polsku księgą liczb. z 613 przykazań [nakazów i zakazów] תרי"ג מצוות tarjag micwot, poznaliśmy dotąd 325, a z nich 110 uznaliśmy za aktualne. w dzisiejszych fragmentach jest 36 przykazań (24+12+0), z których uznajemy 3, dotyczą: rolnictwa, roku jubileuszowego, relacji z innymi ludźmi, ofiarom oraz kilka innych. łącznie z poprzednimi uznajemy 113 przykazań. pierwszy przekład tekstu tory pochodzi z tory pardes lauder, a kolejne, jeśli tu występują, pochodzą z:
zofii – biblia królowej zofii, aleksander z jaszowic i inni (1455, katolicki)
wujek – biblia wujka, jakub wujek (1599, katolicki).
bt – biblia tysiąclecia, wielu autorów (1965, katolicki)
romaniuk – biblia warszawsko-praska (1997, katolicki)
cylkow – tora, izaak cylkow (1883, żydowski)
(przekłady według www.bibliepolskie.pl)
326, 327, 328, 329/110 zakazują w roku szabatowym (siódmym) uprawiania ziemi, pielęgnowania sadów, żniw i zbierania owoców jak w zwykłym roku.
330/110 nakazuje wyliczać siedem razy siedem lat szabatowych. [rok 50. jest rokiem jubileuszowym].
331/110 wehaawárta szofár truá bachódesz haszwií והעברת שופר תרוע בחודש השבעי dęciem w szofar. zofii: i wstrąbisz w trąbę. wujek: i zatrąbisz w trąbę. cylkow i mieses: uderzyć w surmę. bt i inni: zadmiesz w róg.
332/110 wekidasztém et sznat hachamiszím וקדשתם את שנת החמישים [sąd] uświęci [cały] okres pięćdziesiątego roku. zofii: i święcisz lato pięćdziesiąte. wujek i większość: i poświęcisz rok pięćdziesiąty. romaniuk: będziecie obchodzić uroczyście rok pięćdziesiąty.
333, 334, 335/110 zakazy w roku jubileuszowym, podobnie jak 326, 327, 328, 329.
336 i 337/111 i 112 al-tonú isz et achíw אל-תונו איש את אחיו nie będziecie się nawzajem oszukiwać. zofii: nie smęć brata swego. wujek: nie zasmucaj brata twego. cylkow: nie oszukujcie jeden drugiego! mieses: nie krzywdźcie jeden drugiego. brytyjka: niechaj nikt nie oszukuje swego brata. poznańska: nie przechytrzajcie się nawzajem! (w handlu).
338/113 weló tonú isz et-amitó ולא תונו איש את-עמיתו człowiek nie będzie urągał bliźniemu ze swojego ludu. zofii: nie snędzajcie, jeż to są z pokolenia waszego. wujek: nie trapcie braciéj z pokolenia waszego. gdańska 1881: nie oszukiwajcie żaden bliźniego swego. poznańska: n ie przechytrzajcie się wzajemnie. romaniuk: niech nikt nie dopuszcza się żadnej nieuczciwości wobec swego brata.
339/113 wehaárec lo timachér lecmitút והארץ לא תמכר לצמיתת ziemia nie będzie sprzedana na zawsze. zofii: ziemia nie będzie przedana eż na wieki. inni: na zawsze, na stałe, na wieczność. romaniuk: na wieczystą własność.
340/113 uwechól erec achuzatchém geulá titnú laárec ובכל ארץ אחזתכם גאלה תתנו לארץ w całej ziemi, którą posiadacie jako dziedzictwo, [obowiązuje przykazanie] żeby wykupić ziemię. zofii: przeto że wszelka włość jimienia waszego pod smową wykupienia przedawana będzie. gdańska 2017: a w całej ziemi waszej posiadłości ustanowicie dla ziemi prawo wykupu. cylkow: na całej ziemi władania waszego wyzwolenie dajcie dla ziemi! bt: dlatego będziecie pozwalać na wykup wszelkich gruntów należących do was. śtb: na całej ziemi waszego władania dawajcie wyzwolenie dla ziemi.
341/113 zasady wykupu dziedziczonej własności.
342/113 zakaz zmian działek lewitów.
343/113 et kaspechá lo-titén lo benészech uwemarbít lo-titén achlécha. את כספך לא-תתן לו בנשך ובמרבית לא-תתן אכלך nie dasz mu swoich pieniędzy na procent i nie dasz mu swojego jedzenia na procent narastający. zofii: pieniędzy twych jemu nie dawaj na lifę a użytkow nadwyszej od niego nie potrzebuj. wujek: pieniędzy twoich nie dasz mu na lichwę, i zboża nad zwyż nie będziesz wyciągał. cylkow: pieniędzy twoich nie dawaj mu na lichwę, a dla przyrostu nie oddawaj mu żywności twojej. bt: nie będziesz mu dawał pieniędzy na procent. nie będziesz mu dawał pokarmu na lichwę. romaniuk: nie będziesz mu pożyczał na procent swoich pieniędzy, a tego, co potrzebne do życia, będziesz mu dostarczał nie po to, by na nim po lichwiarsku zarabiać. [dodajmy: chodzi o stosunek do brata, to jest do żyda].
344/113 lo-taawód bo awodát ewed לא-תעבד בו עבדת עבד nie nakłądaj na niego poniżającej pracy. zofii: nie uciężaj jego robotą robotnikow. wujek: nie będziesz go cisnął służbą niewolniczą. romaniuk: nie będziesz go traktował w pracy jak niewolnika. [żyda sprzedanego żydowi w niewolę].
345/113 żydzi nie będą sprzedawani jak niewolnicy.
346/113 niewolnika żydowskiego nie wolno dręczyć wyniszczającą pracą.
347/113 niewolnika kananejskiego należy trzymać dożywotnio.
348/113 powstrzymać nieżydowskiego pana wykorzystującego żydowskiego niewolnika.
349/113 będą w niewoli u nieżydowskiego pana, nie oddawać kultu bożkom.
350/113 jakby handel członkami ciała w świątyni.
351/113 nie zamieniać zwierząt przeznaczonych na ofiarę.
352/113 a jeśli się zastąpi, to oba są poświęcone.
353/113 handel z kapłanem zwierzętami na ofiarę.
354/113 handel z kapłanem domem.
355/113 handel z kapłanem polem.
356/113 nie zamieniać rodzaju ofiary dla konkretnego zwierzęcia.
357/113 co człowiek ze swoich rzeczy zastrzegł dla boga, należy się kapłanowi.
358/113 to samo dotyczy pola.
359/113 takiego pola nie wolno wykupić.
360/113 co roku co dziesiąte zwierzę koszerne idzie na ofiarę.
361/113 nie zamienia się dziesięciny ze zwierząt na lepszą czy gorszą.