top of page

natan alterman 51. rocznica śmierci

Zdjęcie autora: tomasz korzeniowskitomasz korzeniowski

Zaktualizowano: 5 mar 2021

alterman נתן אלתרמן zmarł 20 adar 5730 roku (28 marca 1970, 39 dni później zmarł agnon). żydowska 51. rocznica w tym roku wypada dzisiaj, 4 marca. natan alterman zapisał się jako poeta wybitny, dramaturg, tekściarz lekkiej muzy, eseista, publicysta, tłumacz i pisarz dla dzieci. wielki format telawiwskiego życia literackiego, stały bywalec legendarnej kawiarni kasitכסית , gdzie odwiedzali go generały, włącznie w mosze dajanem משה דיין.

alterman urodził się w warszawie w 1910. jego ojciec przybył tu dwa lata wcześniej, celem – jak pisze magda sara szwabowicz – założenia hebrajskiego przedszkola i seminarium dla przedszkolanek. ale już w 1914 wobec wojny i rozkazów, rodzina musiała opuścić warszawę, wróciła do homla, a potem pojechała do moskwy. stamtąd w 1918 z powodu rewolucji, do kijowa. w 1919 na ukrainie była wojna domowa, a państwo wcielono do sowieckiej rosji, więc rodzina w 1920 uciekła do kiszyniowa w rumunii. tam natan uczył się w hebrajskim gimnazjum i nawet publikował pierwsze wiersze. ale w kraju tym nakładano na kulturę hebrajską i jidysz ograniczenia, zatem ojciec zdecydował zrealizować w końcu syjonistyczne marzenie i rodzina dotarła w 1925 do tel awiwu w palestynie. w 1929 natan pojechał do paryża, bo chciał studiować medycynę albo rolnictwo na sorbonie, ale zaczytywał się w literaturze francuskiej i zapełniał zeszyt własnymi wierszami. nawet pojechał do nancy studiować rolnictwo, ale też w 1931 opublikował pierwszy wiersz w poważnym piśmie hebrajskim. w 1932 został agronomem i podczas krótkiego urlopu w marsylii wsiadł na okręt i wrócił do mamy i taty. dostał pracę na farmie, ale szybko poszedł pracować w redakcji gazety, skąd już znalazł drogę do innych gazet, teatrów i kawiarni. miał lat 24, napisał 26 szkiców telawiwskich w kolumnie gazety wieczornej. gdy miał lat 28, wydał pierwszy tom poezji, jego najsławniejszy, כוכבים בחוץ kochawím bachúc gwiazdy na zewnątrz. zostawił po sobie kilkanaście tomów, w tym poezji. w latach 1971-1979 wydano 16 tomów jego dzieł zebranych.

po polsku wciąż znamy go za mało. jeszcze w roku 1974 w londynie zew szeps zamieścił w ułożonej i przełożonej przez siebie antologii poezji hebrajskiej, wśród wierszy szesnastu autorów, także siedem wierszy altermana. w polsce postkomunistycznej już, aleksander ziemny w 1986 wydał swoje przekłady w swojej antologii poezje nowohebrajskie i wśród wierszy trzydziestu ośmiu autorów umieścił także pięć wierszy altermana, a dwa lata później tę antologię powiększył do czterdziestu czterech autorów i siedmiu wierszy altermana. w 1995 marian grześczak w swojej antologii izraelskiej wśród dwudziestu dziewięciu autorów nie zamieścił ani jednego wiersza altermana. (obaj panowie przełożyli i wydali swe antologie nie znając hebrajskiego. ziemny wziął większość przekładów angielskich z antologii hebrew verse t. carmi, penguine book). o maleńkiej antologii nowa poezja hebrajska z 1995 nie wspomnimy, tam też nie ma altermana, a więcej antologii na razie też nie ma. w 2004 roku barbara gryczan w literaturze na świecie (nr 11-12) dodała sześć wierszy altermana (w tym powtarzając trzy z ziemnego). w sumie mamy tu troje tłumaczy i siedemnaście wierszy altermana po polsku: (szeps): śpiew / dziewczę / blaski ognia / letnia noc / stara melodia / na gościńcu / … pieśń coś ją późno porzucił. (ziemny): obcy wchodzi do miasta / podrzutek / jagnię / na placu / wyjście z miasta / drzewo oliwne / zdrajca. (gryczan): błyskawica / przybysz u bram (zob. ziemny - obcy wchodzi do miasta) / radość ubogich / podrzutek (zob. ziemny – podrzutek) / gdy zapada wieczór / owieczka (zob. ziemny – jagnię). warto przeczytać oryginały i porównać przekłady też między sobą.

foto: podobizna natana altermana na banknocie izraelskim. istnieje jeszcze 500 i 1000, ale mało kto je ogląda.


30 wyświetleń0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie

Commentaires


© hebrajska kafé projekt | hebrajskakafe@gmail.com

Klauzula informacyjna RODO w zakresie przetwarzania danych osobowych

1. Administratorem danych osobowych jest HEBRAJSKA KAFE PROJEKT TOMASZ KORZENIOWSKI z siedzibą we Wrocławiu (54-066), ul. Piwowarska 9/16, NIP 6871333133. Tel. +48798866952. Adres email: hebrajskakafe@gmail.com

2. Przekazane dane osobowe przetwarzane będą w celu realizacji usług, obsługi zgłoszeń i udzielania odpowiedzi na zgłoszenia;

3. Kategorie danych osobowych obejmują m.in. imię i nazwisko, numer telefonu, adres e-mail, adres, dane dedykowane do procesu/usługi/projektu;

4. Państwa dane osobowe będą przechowywane przez okres istnienia prawnie uzasadnionego interesu administratora, chyba że Pani / Pan wyrazi sprzeciw wobec przetwarzania danych;

5. Państwa dane nie będą przekazywane do państwa trzeciego ani organizacji międzynarodowej;

6. Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem;

7. Mają Państwo prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego zajmującego się ochroną danych osobowych, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uznają Państwo, iż przetwarzanie Państwa danych osobowych narusza przepisy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1000) lub przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) z dnia 27 kwietnia 2016 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 119, str. 1);

8. Dane udostępnione przez Panią/Pana nie będą podlegały zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji oraz profilowaniu.

9. Dane pochodzą od osób, których dane dotyczą.

10. Podanie przez Państwa danych osobowych jest dobrowolne.

bottom of page