moral-etyka co tydzień (3) – siostra i mąż

tora תורה pięć pierwszych ksiąg biblii. pirkej awot פרקי אבות traktat miszny, dotyczący etyki. jezus ישוע nieuznany w judaizmie mesjasz. budda בודהה hindus, znalazł drogę do szczęścia. kocker rebe קוצקר רבה, menachem mendel morgenstern z kocka, bezkompromisowy chasyd, żądający prawdy.

tora, fragment (3) lech lechá (rdz. 12,1-17,27):

12,3 – bóg zapowiedział, że będzie błogosławić tych, którzy błogosławią żydom i przeklinać tych, którzy przeklinają żydów.

12,7 – bóg obiecuje kraj kanaanejczyków potomkom abrama (późniejszego abrahama)

12, 13 – abram nakazuje swej żonie okłamać egipcjan i powiedzieć, że ona jest jego siostrą. egipcjanie zachwyceni urodą sary (wtedy jeszcze saraj), biorą ją na dwór faraona, dzięki czemu abramowi wiedzie się. ale bóg sprowadza plagi na egipt. faraon wykrył prawdę - odprawił sarę do abrama i oboje odesłał z egiptu.

13, 13 - lot, poszukując pastwisk osiadł blisko sodomy: anszej sdom raím wechataím lajahwe meód -ְאַנְשֵׁ֣י סְדֹ֔ם רָעִ֖ים וְחַטָּאִ֑ים לַיהוָ֖ה מְאֹֽד. piela: w której mieszkali źli ludzie, co bardzo grzeszyli przeciw bogu. pardes lauder: ludzie z sodomy byli niezmiernie źli i grzeszni wobec boga.

16,4 – sara nie mogąc począć dziecka, posłała do awrama (swego męża) swą służącą hagar, a ta: tekál gwirtá beeinéa תֵּקַ֥ל גְּבִרְתָּ֖הּ בְּעֵינֶֽיהָ – piela: przestała poważać swą panią. pardes lauder: patrzyła na swą panią z lekceważeniem.

16,6 – piela: saraj tak ją udręczyła (teanéha תענה), że ta od niej uciekła.

17, 14: kto nie podda się obrzezaniu, będzie wykluczony ze społeczeństwa. (jego dusza będzie nichretá נכרתה, co inni tłumaczą też: wygładzona, wytracona, wytępiona.

pirkej awot, 3: bądźcie jak słudzy, służący: nie dla nagrody – szeló al mnat lekabél pras שלא על מנת לקבל פרס.

jezus (mt 1,18-19): józef, mąż marii był człowiekiem sprawiedliwym – cadík צדיק, i gdy okazało się, że była ona brzemienną – hara הרה nie za jego sprawą, postanowił potajemie oddalić ją od siebie, by nie narażać marii na hańbę - cherpá חרפה.

jezus (mt 4,23): uzdrawiał każdą chorobę i cierpienie wśród ludu (kol-machalá wechol-madwé baám כָּל־מַחֲלָה וְכָל־מַדְוֶה בָּעָם).

budda, ośmioraka ścieżka, 3: dibúr nachón דיבור נכון słuszne słowo (mowa) – wstrzymanie się od kłamstwa i obmowy, używanie mowy, by przynosić pożytek innym.

kocker rebe: dlaczego rabin płakał przy słowach talmudu, że bywa iż ktoś w jedną godzinę kupuje sobie świat (jesz koné olamó beszaá achát יש קונה עולמו בשעה אחת) , to jest - zyskuje prawo do życia w przyszłym świecie? bo coś, co zyskujemy w jedną godzinę, możemy stracić w pół.