top of page

komentarz do tory (32) – nie krzywdź swego ni obcego

tekstyhebrajskie

behar בְּהַ֥ר na górze (kpł. 25,1-26,2) – ten fragment tory nie opowiada żadnej historii, nic się tam nie dzieje oprócz tego, że kiedy mojżesz משה był na górze synaj סִינַ֖י bóg wyłożył mu swoje prawa, które w judaizmie powtarza się choćby przez nieustającą lekturę tory. przy tym pamiętać trzeba, że to są kwestie wewnętrze żydowskie, to prawo tylko dla żydów jest, bo tylko im bóg je dał, a to że chrześcijanie chcieli włączyć pięć ksiąg mojżeszowych do swego kanonu, to inna kwestia. bo jak sie rozumie, z faktu zakazu oszukiwania się nawzajem wynika tylko tyle, że żyd nie może oszukiwać żyda. a jak to dzisiaj rozumie przeciętny żyd?

w tym fragmencie są dwadzieścia cztery prawa. pierwsze dotyczą ziemi, jej uprawy i własności, czyli spraw regulowanych dzisiaj nauką, wiedzą o rolnictwie. a dalsze mówią o kwestiach moralności, relacji między ludźmi – ale jak pamiętamy, obowiązują one tylko żydów wobec żydów. żydom nie wolno oszukiwać swego, swemu nie wolno pożyczać na procent, nie wolno dręczyć żyda sprzedanego w niewolę i nie sprzedawać żyda w niewolę, a niewolnika kanaanejskiego można trzymać dożywotnio. należy też powstrzymać nieżydowskiego pana wykorzystującego żydowskiego niewolnika. a gdy się jest a także: nie oszukuj swego, swemu nie pożyczaj na procent, a co dajesz na życie to nie zarabiaj na tym. nie dręcz żyda sprzedanego w niewolę, nie sprzedawaj żyda w niewolę, kanaanejskiego trzymaj dożywotnio, a gdy się jest w niewoli u nieżydowskiego pana, nie wolno oddawać kultu bożkom, a już na pewno nie na kamiennej wzorzystej podłodze – מַשְׂכִּ֗ית maskít. taką interpretację tego słowa nadał sławny raszi רש"י za którym idzie także żydowski z ducha przekład pardes lauder, ale w polskich przekładach tej podłogi nie znajdziecie.

jaka jest przydatność tego fragmentu tory w dzisiejszym świecie, w którym też warto nie oszukiwać, nie wyzyskiwać, nie krzywdzić ani nie urągać? oczywiście duża, jeśli rozciągniemy te prawa na całą ludzkość, nie ograniczając ich tylko do swego plemienia. nie wolno krzywdzić nie tylko swoich ale i obcych. choćby dlatego, by obcy kiedyś nie zwrócili się przeciwko nam.

13 wyświetleń0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie

Commenti


© hebrajska kafé projekt | hebrajskakafe@gmail.com

Klauzula informacyjna RODO w zakresie przetwarzania danych osobowych

1. Administratorem danych osobowych jest HEBRAJSKA KAFE PROJEKT TOMASZ KORZENIOWSKI z siedzibą we Wrocławiu (54-066), ul. Piwowarska 9/16, NIP 6871333133. Tel. +48798866952. Adres email: hebrajskakafe@gmail.com

2. Przekazane dane osobowe przetwarzane będą w celu realizacji usług, obsługi zgłoszeń i udzielania odpowiedzi na zgłoszenia;

3. Kategorie danych osobowych obejmują m.in. imię i nazwisko, numer telefonu, adres e-mail, adres, dane dedykowane do procesu/usługi/projektu;

4. Państwa dane osobowe będą przechowywane przez okres istnienia prawnie uzasadnionego interesu administratora, chyba że Pani / Pan wyrazi sprzeciw wobec przetwarzania danych;

5. Państwa dane nie będą przekazywane do państwa trzeciego ani organizacji międzynarodowej;

6. Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem;

7. Mają Państwo prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego zajmującego się ochroną danych osobowych, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uznają Państwo, iż przetwarzanie Państwa danych osobowych narusza przepisy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1000) lub przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) z dnia 27 kwietnia 2016 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 119, str. 1);

8. Dane udostępnione przez Panią/Pana nie będą podlegały zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji oraz profilowaniu.

9. Dane pochodzą od osób, których dane dotyczą.

10. Podanie przez Państwa danych osobowych jest dobrowolne.

bottom of page