lech lechá לֶךְ־לְךָ֛ idź (bereszit, rdz. 12,1-17,27).
tytuł tego fragmentu niezręcznie tłumaczy się na polski. jego znaczenie, mówią rabini, to wyjdź z ziemi tej i idź. idź dla siebie, w swojej sprawie. na pewno nie powiemy idź sobie.
abram, który jest tu centralną postacią, pojawia się pod koniec poprzedniego fragmentu, jako syn teracha תֶּ֜רַח, który przeprowadził się z rodziną idąc do ur w chaldecji do krainy kanaan כְּנַ֔עַן, ale osiedlił się charanie חָרָ֖ן. teraz 12,2 bóg abramowi poleca iść dalej i obiecuje 12,3 uczynić zeń wielki naród ג֣וֹי גָּד֔וֹל goj gadol i 12,3 błogosławić tym, którzy pobłogosławią abramowi אֲבָֽרְכָה֙ ewarchá - i przekląć מְקַלֶּלְךָ֖ mekalelchá tych, którzy przeklną abrama. to dzięki abramowi – czytamy dziś w torze - wszyscy będą błogosławieni. 12,6 abram dotarł do kanaanu, gdzie mieszkali ludzie, ale biblia popiera zajęcie cudzej ziemi i sugeruje, że abram dobrze czyni także dla innych. 12,10 kiedy nastaje głód, abram idzie do egiptu i 12,11 dopuszcza się kłamstwa wobec faraona, 12,13 mówiąc, że ta piękna sara, to jego siostra, a nie żona, dzięki czemu faraon nie zabija abrama, tylko kupuje od niego siostrę, z czego nauka - kłamstwo samo w sobie jest neutralne i podobnie jak prawda, jest tylko narzędziem, którym należy się odpowiednio posługiwać, często dla dobra człowieka, ale nigdy przeciw niemu. 12,19 faraon dowiedział się, że sara to nie siostra, więc mówi: weź (swą żonę) i idź קַ֥ח וָלֵֽךְ kach waléch. nawiązując do tytułu fragmentu, teraz istotnie możemy go przetłumaczyć: idź se. 13,1 odprawiony przez faraona, abram dociera do kanaan, gdzie 13,9 rozstaje się z lotem, a potem go broni przed obcymi.
i znów dochodzi 15,8 do przymierza abrama z bogiem, który obiecuje abramowi ziemie innych narodów i rozmnożenie jego ludu. tymczasem sara jest bezpłodna, więc daje 16,2 abramowi swą służącą hagar הָגָֽר, a ta jako brzemienna zaczęła lekceważyć sarę. sara ją upokarza, wtedy 16,1 hagar ucieka na pustynię. urodziła izmaela יִשְׁמָעֵ֔אל iszmaela. potem bóg 17,7 zawiera przymierze z abramem, nakazując 17,10 obrzezanie i 17,21 zapowiada abramowi syna.
tora opowiada tu, że bóg stoi po stronie abrama, który jest początkiem żydowskiego narodu, bóg trzyma stronę żydów, a nie innych narodów.
Comments