top of page

komentarz do tory (18) – prawo złe i prawo dobre

miszpatim מִּשְׁפָּטִ֔ים prawa (wj. 21,1-24,18). poświęcony jest w całości prawom i sądom. jest tu szereg praw, z których prawo karania śmiercią kogokolwiek za cokolwiek oczywiście uznajemy za niemoralne i w dzisiejszych czasach uzasadniać tego nie trzeba. podobnie wszelkie prawa tyczące niewolnictwa. tyczące złodziei – nieaktualne. wypasania zwierząt, pożarów, sporów o własność, kradzieży, czarownic, sodomii, krwawych ofiar cudzym bogom, cudzoziemców, ofiar z moszczu i oliwy, ofiarowania pierworodnych, a także bydła i owiec bogu, jedzenia mięsa rozszarpanych zwierząt, prawa pracy, świąt religijnych – wszystkie te prawa idą do lamusa i tutaj także tora staje się historią.

i jeszcze, bóg zapowiada wojnę przeciw wrogom izraela 23,22, że zgładzi w imię umowy z jednym narodem inne narody: emorytów, chetytów, peryzytów, kananejczyków, chiwitów, jewusytów. jedyna z tego nauka dzisiaj, to: nie rób tego więcej. żyjesz i daj żyć innym. ale wtedy, nawet bóg nie dawał żyć innym bogom - 23,24 bóg zabrania czczenia ich bogów, żąda zburzenia ich świątyń i posągów. ani nie dopuszcza prawa konkurencji, ani w ogóle istnienia innych bogów. 23,25 za wierność jemu, bóg nawet obiecuje hebrajczykom uwolnienie od chorób. rozumie się, że jeśli nie, to bóg będzie ich dręczył chorobami. ale czy to się godzi? bóg także zapowiada, że będzie straszył i dręczył wrogów hebrajczyków, aż ci posiądą ich ziemie. dzisiaj to też nie wygląda na dobry model ani polityczny, ani społeczny.

jest w tym fragmencie kilka praw pozytywnych, o których należy pamiętać: zakaz dręczenia wdów i sierot, nakaz pożyczania ubogim na procent (należy pamiętać, że i to, jak cała tora, odnosi się do żydów, nie do innych narodów, nie ma więc zakazu pożyczania innym), nie należy przeklinać sędziów (prawdziwie wybranych spośród ludu, jak pamiętamy z poprzedniego tygodnia), nie złorzeczyć na przywódców. tora też słusznie zakazuje plotkowania, popierania większości idącej ku złemu, zakazuje fałszywych zeznań pod naciskiem większości.

jak widać, nie da się przyjąć tego fragmentu w całości, chociaż trzeba ratować to co w nim dobre. a co dobre? złodziej – גַּנָּ֖ב ganáw? czarownica – מְכַשֵּׁפָ֖ה mechaszefá? sodomia, każdy leżący z bydłem - כׇּל־שֹׁכֵ֥ב עִם־בְּהֵמָ֖ה kol szochew im-behemá?


Comentários


© hebrajska kafé projekt | hebrajskakafe@gmail.com

Klauzula informacyjna RODO w zakresie przetwarzania danych osobowych

1. Administratorem danych osobowych jest HEBRAJSKA KAFE PROJEKT TOMASZ KORZENIOWSKI z siedzibą we Wrocławiu (54-066), ul. Piwowarska 9/16, NIP 6871333133. Tel. +48798866952. Adres email: hebrajskakafe@gmail.com

2. Przekazane dane osobowe przetwarzane będą w celu realizacji usług, obsługi zgłoszeń i udzielania odpowiedzi na zgłoszenia;

3. Kategorie danych osobowych obejmują m.in. imię i nazwisko, numer telefonu, adres e-mail, adres, dane dedykowane do procesu/usługi/projektu;

4. Państwa dane osobowe będą przechowywane przez okres istnienia prawnie uzasadnionego interesu administratora, chyba że Pani / Pan wyrazi sprzeciw wobec przetwarzania danych;

5. Państwa dane nie będą przekazywane do państwa trzeciego ani organizacji międzynarodowej;

6. Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem;

7. Mają Państwo prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego zajmującego się ochroną danych osobowych, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uznają Państwo, iż przetwarzanie Państwa danych osobowych narusza przepisy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1000) lub przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) z dnia 27 kwietnia 2016 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 119, str. 1);

8. Dane udostępnione przez Panią/Pana nie będą podlegały zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji oraz profilowaniu.

9. Dane pochodzą od osób, których dane dotyczą.

10. Podanie przez Państwa danych osobowych jest dobrowolne.

bottom of page