komentarz do tory (10) józef gnębiciel oraz intrygant

mikéc מִקֵּ֖ץ na koniec (בראשית bereszit, rdz. 41,1-44,17)

faraon פַרְעֹ֣ה faró miał dwa sny חֲלֹמ֔וֹת chalomót, których nikt nie umiał objaśnić poza józefem, za co faraon uczynił józefa pierwszym po królu, zwąc go awrech אַבְרֵ֑ךְ (słowo występujące w biblii tylko jeden raz, a jego znaczenie i pochodzenie jest niejasne, czy dwuznaczne. dzisiaj w izraelu zwą tak młodego, żonatego studenta jeszywy). sny przepowiadały głód, a józef, mając nieograniczone uprawnienia, prowadzi politykę skupowania zboża, a potem sprzedawania go ludowi, a gdy ludowi zabrakło pieniędzy, szedł w niewolę za chleb. józef sprzedaje zboże także całemu światu, przyjeżdżają też jego bracia, którzy wcześniej chcieli go zabić, ale w końcu sprzedany trafił józef do egiptu. i teraz józef, zanim się im ujawni, robi całą intrygę, by ich nastraszyć, 42,16 bierze brata jako zakładnika, 42,35 podrzuca braciom ich pieniądze, potem 43,18 zaprasza braci do swego domu, a ci boją się, że staną się niewolnikami. potem 44,1 podrzuca puchar i pieniądze biniaminowi, najmłodszemu z braci (którego podczas uczty józef 43,34 faworyzował), a gdy byli w drodze, człowiek józefa ich zatrzymał, mówiąc 44,4 לָ֛מָּה שִׁלַּמְתֶּ֥ם רָעָ֖ה תַּ֥חַת טוֹבָֽה lama szilamtém raá tachat towá? – (piela): czemuście odpłacili złem za dobro? 44,9 bracia się wystraszyli, że któryś z nich umrze, ale człowiek ów powiedział, że 44,10 ten u kogo znajdą, będzie niewolnikiem. 44,12 znaleziono u biniamina. reszta wróciła do domu.

intryga i rzucenie strachu na braci, udały się. jak to komentuje judaizm dzisiaj? czego uczy tora w tym fragmencie? może przestrogi – nigdy tak nie postępujcie, nie wywyższajcie się i nie bierzcie odwetu?